Lompat ke isi

Dalian Na Tolu

Tingon Wikipedia

Dalian na tolu on manjadi nilai-nilai luhur na i dasari sian nilai-nilai na mandung masuk i bagasan ni ate-ate satiop anggota masyarakat na idokon dohot olong, olong on ro onbangasan ni ate-ate dohot pamikiran ni paling dalam juo. Sada halak i baru adong arti nia i bagasan ni masyarakat on pula nung sada halak on mandung bisa mangimbangkon diri nia i bagasan markelompok masyarakat bisa i itarimo halak diri nia i tempat na saharusna. On ma patidaon na ji hita parnidaan ni halak tu diri nia dohot lingkungan nia adong dei nilai kebersamaan nia i bagasan ni diri nia on ma mangoban masyarakat mandailing tu ranah ni dalian na tolu ima sabagai ganan na sangape media musawarah kakaluargaan.

Dalian Na Tolu pula iligi on artian na harfiah ima sada tungku na 3 (tolu) pat nai, pula on etimonologis Dalian Na Tolu on ima sada panibalan ni udon get baenon marmasak panopangna ima on tolu bijik batu na godang panibalannape adong do jarak on batu nasada tu batu na lain nai. Pamakaen dalian na tolu indasama on artina dohot tolu dalian. Pamakean ni hata-hata na tolu ima benon mamparjelasna dalian i komponen sangape batu na ibaen tolu. Saborat dohot sangodang ahape udon na ipatibal iginjang nai inda akan goyang i sangape mereng, pula mandung songkoni jadi mei saimbang sudena arana mandung cocok antara panopang dohot boban nai. Sacara analogi pamakean ni hata i I bagasan lembaga dalian na tolu marupaon tolu unsur na ponting dohot tempat na martumpu masyarakat adat.[1]

Komponen dalian na tolu[pature | pature sumber]

Kahanggi on ima kelompok sa marga sangape rumpun kaluarga sakaturunan na paling donok manurut kalompok parsaudaroan. Kallompok on sian sakaturunan mardasarkon sian on ayah na sangape keturunan on halak lai siang sada kaluarga halak lai na sama. pula sadahalak kahanggi on mambaen horja baru halak nai idokon suhut, suhut on nungna jabatan samantara maiya on i pake nungna pas mamngalaksanaa on acara horja miya. Suhut dohot kahanggi i tardiri juo ma sian

  1. Suhut i ma mangadaaon sakaligus iya ma manjadi namartanggung jawab ma i horja
  2. Ombar Suhut on kaluarga na samarga dohot suhut tele inda sa ompung
  3. Kahanggi pareban on ma kahanggi na istri nai marsaudaro.

Ima sakalompok kalurga na dapot sangape na mambuat istri on kelompok suhut na adong muloi on

A.   Anak boru bona bulu ima anakboru na mandung adong kadudukan nia ima sabagai anakboru muloi on parjolo suhut tinggal i huta i, anakboru on dohot mambuka huta dot tinggal i huta I ima I bagasan paradatanan anakboru on dohot manentuon.

B.   Anakboru usir ni pisang, on ma anakboru na mambuat na orang tuan a mambuat istri sian kelompok suhut, baru anak-anak nai ro idokon anakboru busir ni pisang na tola mambuat istri sian kelompok suhut dohot salanjud na torus mon ibaen turun temurun.

C.   Anakboru Sibuat Boru, ima anak boru na mambuat istri boru ni suhut baru anakboru on adong kadudukan na ima anakboru si buat boru, nung i torus ma martamba lolot turunan on anakboru si buat boru manjadi anak boru busir ni pisang.

Mora ima kaluarga na malehen boru tu pihak suhut mora on pe adong do tolu mocom

A.   Mora mata ni ari, ima kelompok kaluarga na on najolo mandung manjadi mora, arani kalompok ni suhut na parjolo mandung mambuat boru sian kalompok na on nan.

B.   Mora ulu bondar, mora ulu bondar on ima tempat ni kelompok suhut mambuat boru. Mora nai ima kelompok kaluarga na mandung mambuat boru tu suhut,

C.   Mora pambuatan boru, mora pambuatan boru on ima kalompok kaluarga tempat mambuat suhut mambuat istri, mora ima sabagai kalompok keluarga na parjolo mangalehen boru tu kaluarga suhut.[2]

Kadudukan dohot fungsi Dalian Na Tolu[pature | pature sumber]

I bagasan ni upacara-upacara adat dalian na tolu adong kadudukan na marbeda sasuai tempat dohot situasina sonjia unsur-unsur ni dalian na tolu on mandung mai atur i bagasan ni katontuan ni adat ima:

  1. Hubungan ni suhut dohot kahanggi Na pajongjong adat iya ma na adong kadudukan na ima sabagai suhut baru i dukung ni kahanggi nai nangkon na mangkarejoon tuas dohot tanggung jawab na sude, antara nasada dohot nalain nai nangkon na manyiob perinsip kebersamaan sonkonon na idokon pepatah i “songkonon siala sampagul, rap margulu.” Ibagasan on nangkon na mangarasoi sapananggungan dohot sanasip, suhut dohot kahanggi inda bisa i pisahkon nanga ise pe songkonon mamisahkon aek, aek pe pula ipisahkon les mardomu dei sangape (tampulan aek sigotan lai-lai), songkonon na idokon nalai i “ruk rek parau, mangalap tu rapot na” na imaksut nai ima pula adong parsalisihan na nangkon na ibaen dei manjadi pagogo hubungan i.
  2. Hubungan ni suhut dohot kahanggi na dohot anakboru Pula i antara ni suhut dohot kahanggi hubunganna ima sada naso bisa I pisahkon, jadi i antara suhut kaganggi dohot anakboru nangkon na lobih upajolo do sifat ni gotong royong on sangape saling marsitolongan.

Sumberna[pature | pature sumber]

  1. Nasution Pandapotan, 2015, Dalian Natolu Dalam Kawasan Budaya Mandailing. Yayasan Pencerahan Mandailing
  2. https://www.mandailingonline.com/dalihan-na-tolu/#:~:text=Hubungan%20kekerabatan%20antar%20individu%20dalam,dalam%20konsep%20Dalihan%20Na%20Tolu.&text=Konsep%20Dalihan%20na%20Tolu%20seperti,Boru%20(penerima%20anak%20gadis).