Lompat ke isi

Mangupa

Tingon Wikipedia

Mangupa sangape Upa-Upa ima sada acara adat ni halak Mandailing, on lahir na sian penghayatan ni leluhur ni masyarakat Mandailing. acara on pe sai baen ima pas adong acara pernikahan, dagananak na baru lahir, sambutan tu haroan ni tamu na godang, masuk tu bagas na baru siap ibagun, dohot tu halak na baru ona musibah. mangupa on pe i artion doon tu doa na i salingi dohot nasehat na isampeon ima hatobangon dohot katua-katua nai ima pula i artion tu bahasa umumna ima acara mangupa on mirip songkonon acara ni sukuran dohot selamatan.[1]

Adong pe na manjadi maksud ni mangupa on ima mampar kuat tondi i badan ni sada halak i, ima so martamba kuat sada halak i pula mandung siap i upa. Ipe mambaen iya manjadi lobi kuat ima dalam manghadopi sude halangan na adong i hangoluan nia, on pe nung siap i upa anso bisa iya mangolu normal mulakan dohot inda adong be urang na i ngolu nia. sailain ipe mangupa on ima mamulihkon semangat ni halak na mango na mangalami guncangan (Shock of spirit) ipe dohot halapan bisa sehat dohot utuh mulakan, na manjadi sasaran ni mangupa on ima tondi on sabagai tenaga spiritual na mampaliaro hagogoan ni jas mani on dohot rohani anso bisa rab saimbang. Songkonon halak na rintik pe sanga alak na sega aka lima I anggo do iya inda marondi, badan na sehat tai jiwana (roh) na adong, tele tondina indadong ima sabagai panuntun badan na kasar dohot jiwa nai iama so ro manjadi manusia naso normal. On ma sada alasanna aso do tondi i nangkon na mardomu dohot badan, asnso les sehat manusia on. Badan ni manusia on pula get totop kuat do nangkon na mangan na tabo-tabo, pasehatkon buseng, ipe nangkon na adong do vitamin na, adong bahan-bahan na ibaen ima i acara mangupa on ima danging, ikan, sayur, telor dohot nalain na. on ma na manjadi panganon sian jasat sanga badan nita, ima nung siap acara mangupa nai ima na i upa isuru ma mangan aha na mandung ibaen sanga isajian pas acara na i upa nai.[2]

Adong pe bahan-bahan ni pangupa on ima muloi on[pature | pature sumber]

On ma pangupa na paling sadorhana ima mamake pira ni manuk dohot indahan sira, udang, ikan, dohot gule ni bulung ubi dohot aek na bontar. Na ro iacara mangupa biasona alak bagas maiya on pula adong pe halak luar na dot ipe biaso na nungna mangoban pangupa nai maiya i.

Pula pangupa na manuk, ima manuk na isajion nanga i len ima manuk na ipanggang sanga na i gule manuk on pe inda nai gotap-gotap pula na igotap pe ima i tolonan nai mainya i so mate.

Pula pangupa ambeng pe biasona ibaen pula mangupa i acara na botul-botul resmi do on ima ambeng on pe na ibuat bagian-bagian na tatentu do on ima ibaen bahan na mangupa.

Pula pangupa orbo on ima pangupa na paling ginjang na biasona i baen mangupa ni raja-raja dohot katurunan na ima na jolo.[3]

Bahan-bahan ni mangupa horbo ima[pature | pature sumber]

  • Indahan nabontar

Indahan na bontar ima i lambingkon dohon parancanaan dohot tanda ka iklasan ni ate-ate i so tarbaen ma indahan on tu ginjang ni pinggan on, indahan on porlu don parkarejoan na lanjang anso bisa dapot jadi indahan on muloi on manjalaki bulan na deges naget mananom bibit ni eme nai, mancangkul, manyuan na, manyiangi sampe tu mamanen na, manggiling eme i manjadi danon nung I baru manjadi indahan, warn ana bontar on ma na manggambarkon ka iklasan i.

  • Pira manuk

Raja ni panguma ima pira manuk i satiop acara mangupa bope na mangupa na menek sangape na godang pira manuk on nangkon na totop doon adong ibaen, na marmakna hobol tondi dohot badan pira ni manuk na ni hobolan, hobol ni tondi dohot badan. Pira manuk nai ibungkus ulit baru isi nai na bontar dohot na gorsing ijia ma nagorsing nai i lindungi dohot na bontar nai ima sacara sampurna, piramanuk on i bolgang do parjolo ima 3 (tolu) biji baru i ambukon ulit ni pira manuk on, pira manuk on malambangkon doa anso mangido jiwa dohot raga niba mardomu totob selamat dohot sehat, pula nagorsing ni pira manuk i buseng ima malambangkon sere. Pula mandai piramanuk pangupa nangkon na dot dei nagorsing nai baru pula mambuat nagorsing ijago do ulang sampe madabu tarjomak sere i artina mandapor rasoki nag ok.

  • Sira (garam)

Sira on marupaon lambing ni kakuatan sude halak porlu dei tu sira on pula inda dong sira on ro dei sudena inda dong rasona badan on pe ro dei jadi lambok i, songkoni pe pula mangupa siara on i umpamaon ma tu halak nai totop dei ibutuhkon halak iya baru bisa malen mamfaat tu halak sasudena. Sda halak i idokon kuat pula hata-hata nia I tangion alak nalain nai.

  • Aek nabontar

Aek na bontar on malambangkon ka iklasan i bagasan mangkarejoon sanga aha pe nangkon na dohot ate-ate na iyas dohot na iklas.

Sumberna[pature | pature sumber]

  1. https://web.archive.org/web/20210213062937/https://madina.go.id/bupati-madina-saksikan-upa-upa-dzulmi-eldin/
  2. Nasution Pandapotan, 2015, Upacara Mangupa, Yayasan Percetakan Mandailing
  3. https://moraref.kemenag.go.id/documents/article/98077985952802567#:~:text=Bahan%2Dbahan%20pangupa%20yang%20berasal,)%2C%20dan%20bahan%2Dbahan%20pangupa